Sağlık Beyanı ile Satışa Sunulan Ürünlerin Sağlık Beyanları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 20 Nisan 2023

“Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik” ile “Sağlık Beyanı ile Satışa Sunulan Ürünlerin Sağlık Beyanları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 20 Nisan 2023 tarihli resmi gazetede yayınlandı. Sağlık beyanı konusu, daha önce 2017 yılında yayınlanmış olan Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği’nde yer alıyordu. Sağlık beyanları bu yönetmelikten çıkarılarak ayrı bir yönetmelik haline getirildi.

2018 yılında 5996 sayılı kanuna eklenen ek madde ile sağlık beyanlarına ilişkin konuların yürütülmesi, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna(TİTCK) devrolmuştur. Beslenme beyanları ile ilgili yönetmelik Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Beslenme Beyanlarına ilişkin yazımıza web sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

Sağlık Beyanı Nedir?

Sağlık beyanı, herhangi bir gıda grubunun, gıdanın veya gıdanın bileşiminde bulunan ögelerin insan sağlığıyla ilişkisini belirten, ileri süren veya ima eden beyanı ifade eder. Bu beyan ve kurallar, ürünün etiketini, tanıtımını ve reklamını kapsar.

Gıdada Sağlık Beyanları Kullanma Koşulları

Takviye edici gıdalar dışında kalan gıdalarda sağlık beyanı kullanılabilmesi için ürün aşağıdaki koşullardan en az ikisini sağlamalıdır:

• Bileşimindeki sodyum oranının en fazla 100 mg/100 kcal olması.
• İçerdiği enerjinin en fazla %10’unun doymuş yağ asitlerinden gelmesi.
• İçerdiği enerjinin en fazla %10’unun ilave şekerden gelmesi.
• Doğal olarak bileşimindeki kalsiyum oranının en az 55 mg/100 kcal olması.

Sağlık beyanları, aşağıdaki bilgilerin ürün etiketinde veya etiketin olmadığı durumlarda ürünün sunum ve reklamında yer alması koşuluyla kullanılabilir:

• Dengeli ve çeşitli beslenme ile sağlıklı yaşamın önemini belirten ifade.
• Beyan edilen faydalı etkinin sağlanması için tüketilmesi gereken gıda miktarı ve tüketim şekli.
• Gerekli olduğu durumlarda, gıdayı tüketmemesi gereken kişiler için uyarı.
• Fazla tüketilmesi durumunda sağlığı olumsuz etkileyebilecek gıdalar için uyarı.

Sağlık beyanı kullanımı:

• Belirsiz, yanlış veya yanıltıcı olamaz.
• Diğer ürünlerin yeterliliği veya güvenilirliği konusunda şüpheye neden olacak şekilde olamaz.
• Belirli bir ürünün aşırı tüketimini destekleyecek veya özendirecek şekilde olamaz.
• Tüketicide kaygıya neden olabilecek biçimde olamaz.
• Beşeri tıbbi ürün, tıbbi cihaz ve özel tıbbi amaçlı gıda ile aynı ismi taşıyan ürünlerde sağlık beyanı kullanılamaz.
• Özel tıbbi amaçlı gıdalarda sağlık beyanı kullanılamaz.

Aşağıdaki sağlık beyanlarının kullanımına izin verilmez:

• Tüketilmediği durumlarda sağlığın olumsuz etkilenebileceğini ileri süren beyanlar.
• Kilo kaybının veya artışının miktarına veya oranına atıfta bulunan beyanlar.
• Sağlık beyanı kullanılan ürünlerle ilgili tanıklığına başvurulan kişinin tecrübesi veya ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar ile ilişkilendirilen teşekkür, övgü, tavsiye veya onay ifadesine yer verilen veya imada bulunulan beyanlar.

Gıda işletmecisinin Kuruma(TİTCK) karşı sorumlulukları:

• Sağlık beyanı kullanılan ürünlerin bu Yönetmelik ve ilgili kılavuz hükümlerine uygun olması.
• Sağlık beyanı kullanılan ürünlerin içeriğinin Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak üretilmesi.
• Ürünler hakkında Kurum tarafından bilgi veya belge talep edilen hususlara, belirlenen sürede cevap verilmesi.
• Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun tüm bilgi ve belgeleri bünyesinde kayıt altına alıp saklaması, talep edildiğinde kuruma sunması.
• Gıda işletmecisi bilgi ve belgelerin doğruluğunun teyidi ile yükümlü olup bu bilgi ve belgelerin sonuçlarından doğacak her türlü sorumluluğu kabul eder.

Mevcut ürünlerin durumu:

Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce üretilip piyasaya arz edilmiş yada üretiminden sonra 3 ay içerisinde piyasaya arz edilecek ürünlerin etiketinde 26/1/2017 tarihli ve 29960 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan mülga Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği doğrultusunda sağlık beyanı kullanılan ancak yeni yayımlanan bu Yönetmelik ve ilgili kılavuz hükümlerinde belirtilen koşulları sağlamayan ürünlerin etiketinde 31/12/2024 tarihine kadar ilgili sağlık beyanı kullanılabilecektir.

Etikette Sağlık beyanı yapılabilmesi için kurumdan izin alınmalı mı?

Henüz yayınlanmamış kılavuzlar veya tebliğler nedeni ile hangi beyanın hangi üründe hangi koşullarda kullanılabileceği açıklanmış değildir.

Kılavuzlar veya tebliğler yayımlandığında, ilgili yönetmelik ve söz konusu kılavuz ve tebliğlerdeki hükümlere uygun olması şartıyla Kuruma izin başvurusu veya bildirim yapılmaksızın sağlık beyanları kullanılabilecektir.

Yönetmeliğe aykırı sağlık beyanı kullanılması:

Gıda ve takviye edici gıdalarda, 20/4/2023 tarihli ve 32169 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmeliğe aykırı sağlık beyanı kullanılması halinde Kurum ürünün piyasaya arzını durdurma, toplama, toplatma, imha iş ve işlemlerini yapar veya yaptırır.”

Yayımlanan yönetmeliklere aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik

Sağlık Beyanı ile Satışa Sunulan Ürünlerin Sağlık Beyanları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik