Günümüzde tüketici ilgisi ve talebi ile birlikte fonksiyonel gıda ve takviye edici gıda üretimi ve tüketimi giderek yaygınlaşmaktadır. Bu terimler ile ilgili düzenleme ve tüketicinin bilgilendirilme eksikliği bu iki kavramın sıkça karıştırılmasına neden olmaktadır. 

Fakat bu ürün grupların gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte yeni düzenlemelerin de getirilmesi sonucu daha iyi anlaşılmasının mümkün olacağı düşünülmektedir.

Fonksiyonel ve Takviye Edici Gıdalar Nedir ?

Beslenme ve insan sağlığı arasında güçlü bir bağlantı vardır. Günümüzde, tüketicilerin açlık giderme amacıyla beslenmesine ek olarak çeşitli sağlık yararlarına sahip ürünlerin tüketimine olan ilgisi artmıştır (Willis and Royne Stafford 2016). Son teknolojik gelişmeler, sosyo-ekonomik eğilimler, yaşam tarzı be beslenme değişiklikleri bu ürünlere olan ilginin de artmasına neden olmuştur. Bu bağlamda fonksiyonel gıdalara ve takviye edici gıdalara olan talep de hızla artmaktadır (Boggia, Zunin, and Turrini 2020). Fonksiyonel gıda ve takviye edici gıda ürünleri beslenme ve ilaç arasındaki arayüzde yer almaktadır. Bu terimler birbiriyle sıkça karıştırılmaktadır. Bunun nedeni bu ürünlerle ilgili detaylı tanım ve düzenlemelerin olmamasıdır (Willis and Royne Stafford 2016).

Fonksiyonel Gıda Nedir ?

“Fonksiyonel gıda” terimi ilk kez 1984 yılında Japonya’da beslenme, duyusal tatmin, güçlendirme ve fizyolojik sistemlerin modülasyonu arasındaki ilişkiler üzerine yapılan bir araştırma sonucunda, avantajlı fizyolojik etkilere sahip özel bileşenlerle güçlendirilmiş gıda ürünlerini tanımlamak için kullanılmıştır. Daha sonra çok çeşitli tanımlamaların yapılmasına rağmen fonksiyonel gıdalar en yaygın şekilde; “Belirli sağlık yararlarına sahip olması beklenen ve belirli sağlık kullanımı için kullanan bir kişinin, tüketimi yoluyla sağlık açısından fayda sağlamayı bekleyebileceğini iddia eden bir etiket taşıma ruhsatı verilmiş gıdalar” olarak tanımlanmaktadır (Bigliardi and Galati 2013). Sonuç olarak fonksiyonel gıda kavramı farmakolojiden değil beslenmeden türemiştir. Yani fonksiyonel gıdalar açıkça gıdadır ilaç değildir (Willis and Royne Stafford 2016).

Takviye Edici Gıda Nedir ?

Takviye edici gıda ise, “Amacı normal beslenmeyi desteklemek olan ve konsantre besin kaynakları, besleyici veya fizyolojik etkisi olan diğer maddeler, tek başına veya kombinasyon halinde pazarlanan; kullanılmak üzere kapsül, pastil, tablet, hap ve diğer benzer formlar halinde ölçülü olarak tasarlanan sıvı ve toz küçük birim miktarları” olarak tanımlanmaktadır (Coppens, Da Silva, and Pettman 2006). Takviye edici gıdalar, normal beslenmeye destek olmak ve belirli bileşenlerin (vitaminler, mineraller…) belirli bir süre boyunca uygun şekilde alınmasını sağlamak için tüketilmektedir (Domínguez Díaz, Fernández-Ruiz, and Cámara 2019) Bu ürünlerin ana amacı, beslenme eksikliklerini düzeltmek, bazı temel besin maddelerinin önerilen alımını sürdürmek, hamilelik, emzirme ve menopoz gibi belirli beslenme ihtiyaçlarını desteklemekle sınırlıdır (Colombo et al. 2020)

Farkları Nedir ?

Fonksiyonel gıda ve takviye edici gıda arasındaki temel farklardan biri kullanım amaçlarıdır. Sağlık yararı bulunsa da fonksiyonel gıdalar, gıda ürünleridir ve beslenme amacıyla tüketilmektedir. Takviye edici gıdalar ise, insan sağlığını destekleyen ve koruyan özellikteki ilaç benzeri ürünlerdir. Bu bağlamda bir diğer fark ise beslenme formlarıdır. Fonksiyonel gıda ürünleri klasik bilinen yiyeceklerden oluşurken, takviye edici gıda ürünleri ilaç benzeri kapsül, toz, içecek gibi formlarda bulunmaktadır.

Günümüzde tüketici ilgisi ve talebi ile birlikte “fonksiyonel gıda” ve “takviye edici gıda” üretimi ve tüketimi giderek yaygınlaşmaktadır. Bu terimler ile ilgili düzenleme ve tüketicinin bilgilendirilme eksikliği bu iki kavramın sıkça karıştırılmasına neden olmaktadır. Fakat bu ürün grupların gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte yeni düzenlemelerin de getirilmesi sonucu daha iyi anlaşılmasının mümkün olacağı düşünülmektedir.

REFERANSLAR

Bigliardi, Barbara, and Francesco Galati. 2013. “Innovation Trends in the Food Industry: The Case of Functional Foods.” Trends in Food Science & Technology 31(2): 118–29.

Boggia, Raffaella, Paola Zunin, and Federica Turrini. 2020. “Functional Foods and Food Supplements.” Applied Sciences 2020, Vol. 10, Page 8538 10(23): 8538. https://www.mdpi.com/2076-3417/10/23/8538/htm (March 31, 2023).

Colombo, Francesca, Patrizia Restani, Simone Biella, and Chiara Di Lorenzo. 2020. “Botanicals in Functional Foods and Food Supplements: Tradition, Efficacy and Regulatory Aspects.” Applied Sciences 2020, Vol. 10, Page 2387 10(7): 2387. https://www.mdpi.com/2076-3417/10/7/2387/htm (March 31, 2023).

Coppens, Patrick, Miguel Fernandes Da Silva, and Simon Pettman. 2006. “European Regulations on Nutraceuticals, Dietary Supplements and Functional Foods: A Framework Based on Safety.” Toxicology 221(1): 59–74.

Domínguez Díaz, Laura, Virginia Fernández-Ruiz, and Montaña Cámara. 2019. “The Frontier between Nutrition and Pharma: The International Regulatory Framework of Functional Foods, Food Supplements and Nutraceuticals.” https://doi.org/10.1080/10408398.2019.1592107 60(10): 1738–46. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10408398.2019.1592107 (March 31, 2023).

Willis, Erin, and Marla Royne Stafford. 2016. “Health Consciousness or Familiarity with Supplement Advertising: What Drives Attitudes toward Dietary Supplements?” International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing 10(2): 130–47.