Avrupa Birliği Mevzuat Güncellemeleri; Gıda Katkı Maddeleri ile  Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri  Yönetmeliğindeki Değişiklikleri sizler için derledik. Ayrıca Türk Gıda Kodeksinin, 19 Eylül 2021 tarihinde AB’nin (EU) 2020/1681 sayılı değişikliğine uyum kapsamında Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliğine değindik.

Gıda Katkı Maddeleri

Tek başına gıda olarak tüketilmeyen, besleyici değeri olan veya olmayan, üretim, işleme gibi aşamalarda koruma, stabilize etme gibi teknolojik amaçlarla gıdaya ilave edilen, doğrudan ya da dolaylı olarak o gıdanın bileşeni haline gelen maddelere gıda katkı maddeleri denir. Birçok gıda katkı maddesi doğada mevcuttur, hatta bazıları temel besin öğeleridir.  Bu bileşenlerin gıda katkısı olarak sınıflandırılmaları ve “E numarası” almaları teknik nedenlerden dolayıdır. Gıdaların raf ömrünü uzatmak, duyusal özelliklerini değiştirmek, beslenme değerini düzenlemek için kullanılmalarının yanı sıra işlem yardımcısı olarak da kullanılabilmektedirler.

Uzun bilimsel çalışmalarla elde edilen veriler ışığında gıdalarda kullanımına izin verilen katkı maddeleri bugünün karmaşık gıda zincirinde önemli bir rol oynamaktadır. EFSA gibi Gıda Güvenliği Otoriteleri katkı maddelerinin sağlık üzerindeki etkilerini değerlendirmekte toplumun tüketim verilerine göre tavsiyelerde bulunmaktadır. Bu doğrultuda da AB mevzuatlarında düzenlemeler yapılmaktadır.

AB Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğindeki Değişiklikler 
Şekerlemelerde Tatlandırıcı Kullanımına İlişkin Değişiklik  (Gıda Kategorisi 05.2- Diğer şekerlemeler, nefes tazeleyici minik şekerlemeler dahil) 16 temmuz 2021 tarihinde Enerjisi azaltılmış belirli şekerleme ürünlerinde poliollerin kullanımına ilişkin olarak 1333/2008 (EC) sayılı Yönetmeliğin Ek-II sini değiştiren 2021/1175 (AB) sayılı Komisyon Yönetmeliği yayımlanmıştır. 05.2 ‘nefes tazeleyici minik şekerlemeler dahil diğer şekerlemeler’ gıda kategorisinde tatlandırıcıların “qs” olarak kullanımına izin verilmiştir. Yönetmelik 8 Ağustos 2021’de yürürlüğe girmiştir.

E960 Steviol Glikozitler İçin Yeni Saflık Kriterleri 
13 Temmuz 2021 tarihinde Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin 1333/2008 (EC) Sayılı Yönetmeliğinin Ek- II’si ve 231/2012 Sayılı Komisyon Tüzüğü ekini değiştiren Stevia’dan elde edilen steviol glikozitlerin enzim modifikasyonu yoluyla üretilen steviol glikozitler (E 960) ve rebaudiosit M ile ilgili 2021/1156 sayılı Komisyon Yönetmeliği (AB) yayımlanmıştır. Yeni süreç, saflaştırılmış stevia yaprağı ekstraktının (=%95 steviol glikozitler), çok aşamalı bir enzimatik süreç yoluyla biyolojik olarak dönüştürülmesini içermektedir. Elde edilen rebaudiosit M, nihai rebaudiosit M’yi (= %95) üretmek için bir dizi saflaştırma ve izolasyon adımlarından geçmektedir. Buna göre “E960a Steviadan elde edilen stevia glikozitler”  ve “E960c enzimatik olarak üretilen stevia glikozitler” olarak adlandırılacaktır. Yönetmelik 3 Ağustos 2021’de yürürlüğe girmiştir. Gıda işletmecilerinin yeni kurallara uyum sağlamasına olanak sağlamak amacıyla, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren gıda katkı maddesi olarak piyasaya arz edilen ‘ E960 steviol glikozitler’ ve bunu içeren gıdalar 18 ay boyunca (Ocak 2023’ e kadar), ve bu yönetmelik hükümlerine uygun ürünler ise stoklar tükenene kadar pazarlanabilecektir.

Sütlü Çikolatada İzin Verilen Sitrik Asit Miktarı

28 Şubat 2020 tarihinde 05.1 “ 2000/36/EC Direktifi kapsamındaki kakao ve çikolata ürünleri” gıda kategorisinde sütlü çikolatada sitrik asit kullanım miktarı ile ilgili olarak 1333/2008 (EC) sayılı Yönetmeliğin Ek-II sini değiştiren 2020/351 (AB) sayılı Komisyon Yönetmeliği yayımlanmıştır.

Sadece sütlü çikolatada sitrik asit kullanım miktarı 10000 mg/kg olarak tanımlanmıştır.

Sıvı Bitkisel Yağ Emülsiyonlarında E 476 Kullanımı

26 Şubat 2020 tarihinde 1333/2008 (EC) sayılı Yönetmeliğin Ek-II sini değiştiren 02.2.2 gıda kategorisinde sıvı bitkisel yağ emülsiyonlarında E 476 poligliserol polirisinoleat kullanımı ile ilgili 2020/355 (AB) sayılı Komisyon Yönetmeliği yayımlanmıştır.

E 476 Poligliserol polirisinoleat aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

E 476 Poligliserol polirisinoleat 4000 mg/kg sadece %41 veya daha az yağ içeriğine sahip, sürülebilir yağlar ve %10 dan daha az yağ içeren benzer sürülebilir ürünler, % 70 veya daha az yağ içeriğine sahip nihai tüketiciye satılan sıvı bitkisel yağ emülsiyonları
Değişiklik Mart 2020’ de yürürlüğe girmiştir.

Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri  Yönetmeliğindeki Değişiklikler Avrupa Birliği Mevzuatı

17 Eylül 2021 tarihinde 3-(1-((3,5-dimethylisoxazol-4-yl)methyl)-1H-pyrazol-4-yl)- 1-(3-hydroxybenzyl)imidazolidine-2,4-dione ‘nin aroma maddeleri listesine dahil edilmesiyle ilgili olarak 1334/2008 sayılı Yönetmeliğin (EC) Ek-I’ini değiştiren, 2021/1532 sayılı Komisyon Yönetmeliği (AB) yayınlanmıştır. Yönetmelik 10 Ekim 2021’de yürürlüğe girecektir ve tüm Üye Devletlerde doğrudan uygulanacaktır.

Türk Gıda Kodeksi
19 Eylül 2021 tarihinde AB’nin (EU) 2020/1681 sayılı değişikliğine uyum kapsamında yayımlanan değişikle alpha-damascone [FL-no: 07.134] ve yapı olarak benzer olan dört aroma verici madde (delta-Damascone [FL-no: 07.130], cis-1-(2,6,6-Trimethyl-2-cyclohexen-1-yl)but-2-en-1-one [FL-no: 07.225], trans 1-(2,6,6-Trimethyl-2-cyclohexen-1-yl)but-2-en-1-one [FL-no: 07.226], alpha-Damascenone [FL-no: 07.231]), Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliği listesinden çıkarılmıştır.

Yönetmelik yayım tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin  yürürlüğe girdiği tarihten önce piyasaya arz edilmiş bir gıda, listelenen aroma verici maddeleri içeriyorsa raf ömrü süresince piyasada bulunabilecektir.