ISO 22002-100:2025 Kuruluşlar İçin Ne Anlama Geliyor ?

ISO (International Organization for Standardization) tarafından yayımlanan ISO 22002 serisi, Ön Koşul (Gereksinim) Programları (PRP) için gereklilikleri tanımlayan bir dizi standardın genel adıdır. ISO 22002 serisini, özellikle FSSC 22000 veya ISO 22000 sertifikasyon programına dâhil olan kuruluşların, ürün güvenliği için gerekli olan temel şartları belirlemesine ve hijyenik ortamı sağlamasına yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuş, pratik bir kılavuz olarak tanımlayabiliriz. Yukarıda belirtilen sertifikasyona programlarına dahil olan kuruluşların, ISO 22002 serisi içerisinde, kendi kapsamlarına karşılık gelen alt gerekliliklere (ISO 22002-1, ISO 22002-2 vb.) uyması beklenmektedir (gereksinimlere ilişkin istisnalar, istisnanın gıda güvenliğini olumsuz etkilemediğini kanıtlayacak bilgilerin sağlanması durumunda kabul edilmektedir). Bu gerekliliklerin, diğer sertifikasyon programlarına sahip olan kuruluşlar için de, ilgili sertifikasyon programının temel gereklilikleriyle çelişmediği sürece, bir rehber olarak kullanılması mümkündür.

Son dönemde yapılan değişiklikle, ISO 22002 koduyla, serinin çatı dokümanı olarak adlandırabileceğimiz ISO 22002-100 standardı yayımlanmıştır. ISO 22002-100 standardı ile aynı dönemde, ISO 22002-1:2025, ISO 22002-2:2025, ISO 22002-4:2025, 22002-5:2025, 22002-6:2025, 22002-7:2025 (yeni) standartları da revize edilmiştir (ISO 22002-3:2011 devam etmektedir).

Tüm bu yayınlarda, daha önce ISO/TS 22002-X olarak yayımlanan formattan vazgeçilip sadece “ISO” kodu kullanılarak, yapının teknik şartname statüsünden çıkarılarak, doğrudan standart statüsüne geçmesi sağlanmıştır. TS (Teknik Şartname) koduyla yayımlanan metinler de değerli olmalarına rağmen, genelde “gözlem” ve “geliştirme” aşamasında olan yapılar olarak algılanmaktadır. Yapılan bu revizyonla dokümantasyona daha fazla yetki, küresel tanınırlık ve teknik olgunluk kazandırılmıştır.

Son değişiklikle birlikte, temel bir standart (ISO 22002-100) ve tamamlayıcı sektörel standartlara (ISO 22002-1, ISO 22002-2 vb.) sahip bir yapı oluşmuştur. Yeni yapı, gıda, yem ve ambalaj zincirindeki tüm halkalara uygulanabilir PPR’lerin, genel gereksinimlerini içeren temel standart olarak hizmet verecektir. Kuruluşların temel önceliği, ISO 22002-100:2025 standardının gerekliliklerine uyum göstermek ve kapsamlarıyla uyumlu (ISO 22002-1, ISO 22002-2 vb.) alt gereklilikleri de standardın tamamlayıcısı olarak eklemek olacaktır.

Örnek olarak; ISO 22002-1:2025 versiyonu, “4.2 Çevre” maddesinde,“ ISO 22002-100 gereklilikleri geçerli olacaktır” ifadesi yer almakta ve ek bir gereklilik tanımlanmamaktadır. (Sektörel standartlardaki temel değişikliklerle ilgili bilgilere, sonraki yazılarımızda yer verilecektir)

ISO 22002-100 standardı ile birlikte, serinin gıda zinciri içerisinde yer alan kuruluşlar için oluşturduğu alt gerekliliklerde (ISO 22002-1, ISO 22002-2 vb.) tanımlanan ortak taleplerin, tek çatı altında topladığını görmekteyiz. Bu temel yapı, sektörlere özel alt gerekliliklerdeki tekrarları ortadan kaldırarak, PRP’leri birleştirmeyi ve standartlaştırmayı amaçlamaktadır. ISO 22002-100 standardıyla, özellikle faaliyet yapıları gereği birden fazla kapsama sahip belgelendirme yapısı olan kuruluşlarda, her kapsam için tanımlanmış alt gerekliliklerin sisteme entegre edilmesinde ortaya çıkması muhtemel karışıklıkların ve gereksiz tekrarların önlenmesi amaçlanmıştır.

Bu yeni yapının gerekliliği ve gıda güvenliği anlamında efektif pozitif sonuçlar almaya katkı sağlayıp sağlamadığı sektördeki profesyoneller tarafından tartışılsa da, açıklamalarımızın, ortaya çıkan bu durumun kuruluşlar tarafından doğru anlaşılmasına ve sistemlerine etkin bir şekilde entegre edilebilmesine yardımcı olacağını umar, çalışmalarınızda kolaylıklar dileriz.

Hazırlayan : Cem Pusat